In de afgelopen jaren is het aantal freelancers in Europa enorm gestegen. Van heel Europa zag Nederland het aantal freelancers het meeste toenemen: ten opzichte van 2008 waren er in 2018 3,7% meer freelancers in Nederland. Hoe dat komt? Freelancen heeft veel duidelijke voordelen, maar vaak worden de belangrijke nadelen helaas over het hoofd gezien..
Benieuwd naar de verschillen? Nieuwsgierig naar wat bij jou past? Lees verder..
Om goed vast te kunnen stellen wat het beste bij jou past, is het belangrijk om eerst de verschillen te bekijken. Er zijn namelijk een hoop verschillen tussen beide vormen.
Belangrijkste verschillen tussen beide
Als je in loondienst bent werk je onder voorwaarden van een arbeidsovereenkomst. Je hebt financiële zekerheid (de leukste dag van de maand), zaken zoals verzekeringen en pensioen worden voor jou geregeld én je hebt ook nog eens de kans om door te groeien. Daartegenover staat de beperkte vrijheid, de vaak vaste bedrijfscultuur en de vaste tijden waarop je je gezicht moet laten zien.
Ben je een freelancer of zzp’er (zijn beide hetzelfde), dan heb je een eigen onderneming en handelsnaam. Je hebt flexibele werktijden, kiest je eigen werkterrein en doelgroep én je hebt zelf het laatste woord over jouw tarieven. De nadelen van dit “sprookje” zijn de financiële onzekerheid, administratie en de vele concurrentie. Daarnaast ben jij zelf verantwoordelijk voor jouw pensioen en verzekeringen (iets dat heel vaak vergeten wordt).
Zoals je al oppervlakkig kunt zien, komen er bij beide vormen voor- en nadelen om de hoek kijken. Hieronder wil ik dieper op een aantal belangrijke zaken in gaan om de keuze makkelijker te maken voor jou.
Zekerheid of avontuur?
Ze zeggen altijd dat geld niet gelukkig maakt, maar fijn is het wel als je saldo aan het einde van de maand weer wordt aangevuld. Hoeveel dit is, is afhankelijk van het feit of je in loondienst bent of freelancer bent.
Werk je in loondienst dan krijg je netjes iedere maand hetzelfde bedrag gestort (exclusief bonussen etc.). Ook als je ziek bent krijg je netjes betaald. Word je ontslagen? Dan wacht er een WW-uitkering op je. Het pensioen wordt automatisch voor je opgebouwd.
Ben je een freelancer, dan is elke maand meestal weer een nieuw avontuur. Misschien dat je elke maand wel dezelfde werkzaamheden uitvoert, maar dat wil nog niet zeggen dat je elke maand hetzelfde bedrag op je rekening ziet verschijnen. Naast het feit dat jouw opdrachtgever jouw factuur makkelijk even wat langer kan laten liggen vanwege (voor de buitenwereld onzichtbare) betalingsproblemen aan zijn kant, kan de termijn waarop jouw opdrachtgever jou betaalt veel langer dan een maand zijn (soms tot wel 3 maanden). Jouw salaris staat dus niet gelijk aan de werkzaamheden die je hebt verricht in die maand.
Ben je als freelancer ziek? Dat is dan voor eigen rekening. Bij langdurige ziekte wordt het probleem groter, vooral als je geen arbeidsongeschiktheidsverzekering hebt (waar ik zo op terug kom). Ook heb je geen pensioen, als je zelf geen discipline hebt om elke maand zelf wat opzij te zetten voor later.
Ga jij lekker op zekerheid? Dan is werken in loondienst de meest logische keuze. Ga jij risico’s niet uit de weg en ga je voor avontuur? Dan is freelancen meer geschikt voor jou.
Samen of alleen?
Werk je voor een werkgever in loondienst, dan heb je vaak collega’s om je heen. Of je het met ze kan vinden of niet laten we even buiten beschouwing. Met deze mensen zul je het moeten doen. Je werkt doorgaans in vaste teams op vaste afdelingen. Gestructureerd en helder.
Als freelancer werk je vaak alleen. Al hoeft dit niet altijd zo te zijn, het ligt er natuurlijk maar net aan waar jouw voorkeur naar uitgaat. Werk je liever ongestoord thuis? He-le-maal prima! Heb jij toch behoefte aan een beetje company? Dan zijn er ook zeker mogelijkheden. Steeds vaker komt het voor dat freelancers een flexdesk huren of samen werken.
Sommige bedrijven werken op basis van projecten. Dan komt het vaker voor dat teams voor een bepaalde tijd in het leven worden geroepen en bestaan uit verschillende freelancers. In dat geval kun je er zeker op rekenen dat je vaak in andere teams werkt.
Het is dus niet altijd zo dat je alleen werkt als freelancer, maar je hebt alleen niet de zekerheid dat je nooit alleen moet werken. Iets om te overwegen dus..
Vastigheid of vrijheid?
Wanneer je voor een werkgever werkt heb je vaak een vaste werkplek, vaste collega’s, vaste tijden en een x aantal vakantiedagen per jaar. Alles staat vastgelegd in jouw contract. De ene persoon vindt dit juist fijn, de ander heeft liever wat meer vrijheid.
Maar vrijheid is er niet zomaar. De vrijheid die komt kijken bij het werken als freelancer, vergt discipline en verantwoordelijkheid. Je bent zo vrij als een vogel om je eigen keuzes te maken. Je bepaalt zelf waar je werkt, hoelang je werkt en wanneer je werkt. Voor de ene misschien een valkuil, voor de ander een must.
Wil jij bijvoorbeeld als freelancer op vakantie? Dan kan dat wanneer jij wilt, maar wel met het risico dat je opdrachtgevers veel werk voor je hebben in jouw vakantie en minder werk als je terug bent van vakantie.
In hoeverre vind jij het zelf kunnen maken van alle keuzes belangrijk? In hoeverre vind jij het fijn dat alles is vastgelegd? Dingen waar je goed over na dient te denken.
9 tot 5 of 24/7?
Werk beslaat een groot deel van je leven en is daarom deel van jouw lifestyle. Als werknemer sluit je de deur achter je om 5 uur en laat je (in de meeste gevallen) alles achter op kantoor. Je bespreekt vaak nog even aan de eettafel de dag door en laat het dan voor wat het is. Kantoormodus uit, zen-time aan..
Bij freelancen is dit een heel ander verhaal. Hoewel je nog steeds om 5 uur jouw kantoordeur achter je kunt sluiten, blijf jij altijd degene die 24/7 verantwoordelijk is. Kansen en potentiële opdrachtgevers kom je bijvoorbeeld ook wel is na 5 uur tegen. Als je die kansen wilt grijpen, zul je dus ook na 5 uur moeten “werken”.
Het is natuurlijk maar net hoe je “werken” definieert, maar dat je wat betreft werken als freelancer zijnde “flexibel” moet zijn, is een understatement.
Freelancen is ondernemen en ondernemen is een manier van denken en kijken. Een levensstijl, die afhankelijk van je persoonlijkheid kan resulteren in meer vrijheid óf meer stress.
Risico’s en discipline?
Het is goed om even wat langer stil te staan bij die risico’s als freelancer. Natuurlijk kun je je compleet indekken met verschillende verzekeringen voor bijvoorbeeld arbeidsongeschiktheid of aansprakelijkheid, maar vaak doen we dat niet.
Logisch ook, want die verzekeringen zijn niet goedkoop. Dat geld investeer je liever ergens anders in. Vaak komt dit ook voort uit de gedachte van “Waarom ben ik anders voor mezelf begonnen?” en “Mij overkomt toch nooit wat, want ik let gewoon goed op.”.
Om niet te vallen voor je eigen confirmation bias is het belangrijk dit ook van de andere kant te bekijken.
Wat nu als er wel wat gebeurd? Een ongeluk zit namelijk in een klein hoekje. Stel dat een opdrachtgever je aansprakelijk stelt voor een bepaalde schade. Of je die schade nu wel of niet veroorzaakt hebt, maakt in principe niet uit. Als uitkomt dat jij de schade moet betalen en het toevallig een heel groot bedrag is, had een aansprakelijkheidsverzekering toch wel fijn geweest. Je gespaarde geld (dat je niet aan de verzekering hebt uitgegeven) kan hierbij zomaar peanuts zijn.
Hetzelfde geldt voor jouw pensioen. Je kunt er voor kiezen om dit alles zelf te regelen als freelancer (en dus geld te besparen), maar vertrouw je op je eigen discipline dat je elke maand wat op zij kunt zetten voor later?
Er is géén goed of fout
Ik wil je niet overtuigen van een bepaald standpunt. Voor het maken van een goede keuze tussen freelancer of in loondienst werken, is het alleen belangrijk dat je goed begrijpt wat naast de vele voordelen, de risico’s en eventuele consequenties van beide zijn.
Uit ervaringen weet ik namelijk dat het door onze eigen confirmation bias (waar iedereen onbewust last van heeft) heel makkelijk is om de voordelen te verheerlijken en de risico’s weg te cijferen.
De keuze is aan jou
Zet alle voor- en nadelen op papier en denk er goed over na. Ga niet over één nacht ijs en kijk diep in je hart waar jij gelukkig van wordt. Je kunt immers nooit de verkeerde keuze maken. Elke keuze die je maakt komt met een les én hiervan word je onderaan de streep alleen maar wijzer 😉
